شماره93106/ت40419ه‍    مورخ     6/5/1388
وزارت جهادكشاورزي ـ وزارت نيروـ  وزارت نفت ـ وزارت راه و ترابري
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ـ وزارت امورخارجه ـ وزارت كشور
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح
معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور ـ سازمان حفاظت محيط‌زيست
هيئت‌وزيران در جلسه مورخ 21/4/1388 بنا به پيشنهاد سازمان حفاظت محيط‌زيست و به‌استناد اصل يكصدوسي‌وهشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران «آيين‌نامه آمادگي و مقابله با آثار زيان‌بار پديده گرد و غبار (ريزگرد) در كشور» را به شرح زير  تصويب نمود:

آيين‌نامه آمادگي و مقابله با آثار زيان‌بار پديده گرد و غبار (ريزگرد) در كشور

فصل اول ـ كليات

ماده1ـ به منظور ايجاد آمادگي ملي، مديريت و مقابله با آثار زيان‌بار پديده گرد و غبار در كشور و ايجاد زمينه همكاريهاي منطقه‌اي، كارگروهي با مسئوليت معاون اول رييس جمهور و عضويت رؤساي سازمانهاي حفاظت محيط‌زيست، مديريت بحران كشور، هواشناسي كشور و جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور و معاونين وزارتخانه‌هاي نيرو، نفت، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي (معاون سلامت)، كشور (معاون امور عمراني)، امور خارجه (معاون امور بين‌الملل) و معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور تشكيل مي‌شود و در اولين جلسه، آئين‌نامه داخلي خود را تصويب مي‌نمايد.

ماده2ـ تصميم‌گيري درخصوص امور اجرايي موضوع‌هاي يادشده به كليه اعضاي كارگروه به عنوان نمايندگان ويژه رييس جمهور و اختيارات هيئت‌وزيران در قوانين و مقررات مربوط، به وزيران دستگاههاي عضو كارگروه تفويض مي‌شود. همچنين اختيار اصلاح اين تصويب‌نامه به وزيران عضو كارگروه تفويض مي‌شود.

ماده3ـ تصميمات و مصوبات اكثريت اعضا يا وزيران عضو كارگروه (حسب مورد) در حكم تصميمات رييس جمهور و هيئت‌وزيران مي‌باشد و با رعايت ماده (19) آيين‌نامه داخلي دولت قابل ابلاغ است.

فصل دوم ـ برنامه‌ها

الف ـ برنامه‌هاي كوتاه مدت

ماده4ـ در راستاي تعيين كم و كيف پديده گرد و غبار در استانهاي جنوب و غرب كشور و شناسايي كانونهاي شكل‌گيري اوليه آنها و به منظور پيش‌بيني و اطلاع‌رساني وقوع اين پديده، سازمانهاي حفاظت محيط‌زيست و هواشناسي كشور مكلفند با همكاري سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور ظرف سه ماه طرح توسعه و تجهيز ايستگاههاي پايش وضعيت‌جوي، سيسمتهاي پيش‌ آگاهي و كنترل هواي منطقه را به صورت مشترك تهيه و براي تصويب به كارگروه ارائه نمايند.

ماده5ـ وزارت جهاد كشاورزي موظف است با هماهنگي سازمان هواشناسي كشور و استانداريهاي مربوط مطابق زمان‌بندي‌هايي كه كارگروه تعيين مي‌نمايد، نسبت به‌مالچ‌پاشي و ساير اقدامات مناسب در مناطق با پتانسيل فرسايش بادي بالا براساس نتايج طرح شناسايي كانونهاي بحراني بيابانزا اقدام نمايد.

تبصره ـ وزارت نفت مكلف است ضمن تامين و تحويل رايگان مالچ مورد نياز اجراي اين ماده، برنامه‌ريزي لازم براي توليد و نگهداري اين ماده در پالايشگاه منطقه را به‌عمل آورد. اعتبار مورد نياز از محل اعتبارات مصوب مربوط با پيشنهاد معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور تامين خواهد شد.

ماده6 ـ استانداريهاي مناطق تحت تأثير به ويژه منطقه جنوب و غرب كشور موظفند در راستاي اطلاع‌رساني و آموزش همگاني براي كسب آمادگي مواجهه با پديده گرد و غبار، برنامه‌هاي آموزشي لازم را با همكاري ادارات هواشناسي، آموزش و پرورش، حفاظت محيط‌زيست، سازمان آب منطقه‌اي، دانشگاههاي علوم‌پزشكي و خدمات بهداشتي درماني تهيه و با همكاري موثر صدا و سيماي استان مربوط اجرا نمايند.

ماده7ـ سازمان جنگلها، و مراتع و آبخيزداري كشور جهت احداث فضاي سبز مشجر در كانونهاي بحران، طرح لازم را تهيه و با همكاري سازمان بسيج سازندگي نيروي مقاومت بسيج با توجه به مواد (1) و (2) قانون اصلاح اختيارات سازمان بسيج سازندگي نيروي مقاومت بسيج از محل اعتبارات مصوب مربوط و نيز اعتباراتي كه از محل ماده (10) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت با پيشنهاد وزارت كشور تصويب مي‌شود اجرا نمايد.

ماده8 ـ كارگروه وزيران موضوع ماده (2) با پيشنهاد وزارت كشور (سازمان مديريت بحران كشور) اعتبار مورد نياز براي مقابله با پديده گرد و غبار را از محل اعتبارات ماده (10) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت در اختيار وزارت بهداشت، درمان و  آموزش پزشكي (دانشگاههاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي ـ درماني استانهاي جنوب و غرب كشور شامل استانهاي بوشهر، خوزستان، هرمزگان، ايلام و كرمانشاه) قرار خواهد داد تا مراكز درماني مربوط حداكثر تا پايان سال 1388 در موارد زير هزينه نموده و گزارش عملكرد خود را از طريق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي هر سه ماه يكبار به كارگروه ارائه نمايند.

الف ـ توسعه و تجهيز مراكز بهداشتي درماني تحت پوشش به‌وسايل مراقبتهاي پزشكي لازم جهت پيشگيري و درمان افراد آسيب‌ديده در مناطق تحت تأثير پديده گرد و غبار.

ب ـ توسعه و تجهيز مراكز اورژانس در مناطق بحراني گرد و غبار.

ماده9ـ وزارت نيرو موظف است حقابه تالابهاي جنوب و غرب كشور كه توسط كارگروه مشترك سازمان حفاظت محيط‌زيست و وزارت يادشده تعيين شده است را حفظ و همكاري لازم جهت حفاظت و احياي تالابهاي يادشده را به‌عمل آورد و نتايج آن را به‌طور منظم به كارگروه ارائه نمايد.

ب ـ برنامه‌هاي ميان‌مدت

ماده10ـ شهرداريهاي شهرهاي واقع در استانهاي جنوب و غرب كشور، موظفند براي اجراي طرح كمربند فضاي سبز شهرهاي مربوط ضمن رعايت ضوابط طرح جامع، نظر سازمان حفاظت محيط‌زيست و سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور را از جهت اولويت مكاني و نوع كاشت رعايت نمايند.

تبصره ـ حق استفاده از اراضي ملي و دولتي و منابع طبيعي واقع در كمربند سبز مزبور (به استثناي مناطق (4)گانه موضوع ماده (3) قانون حفاظت و بهسازي محيط‌زيست و اراضي موضوع ماده (2) آيين‌نامه اجرايي لايحه قانوني اصلاح لايحه قانوني واگذاري و احياء اراضي در حكومت جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب 1359 ـ شوراي انقلاب) با توجه به تبصره (5) ماده (69) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت به شهرداريهاي مجري كمربند سبز موضوع اين ماده براساس نقشه‌اي كه به تاييد كميسيون مستندسازي و تعيين بهره‌بردار اموال غيرمنقول دستگاههاي اجرايي مي‌رسد واگذار مي‌شود.

ماده11ـ وزارت نيرو موظف است به منظور كاهش صدمات وارده بر تاسيسات تصفيه آب شرب شهري ناشي از پديده گرد و غبار در منطقه، كمربند سبز با اشكوب‌بندي مناسب با اهداف بادشكن را پيرامون تاسيسات مربوط احداث نمايد.

ماده12ـ سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور موظف است در راستاي برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي و كاهش اثرات خشكسالي در كشور با همكاري وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و سازمان هواشناسي كشور و سازمان بسيج سازندگي نيروي مقاومت بسيج ظرف پنج سال، سالانه نسبت به احداث حداقل (600) كيلومترمربع نهالكاري به صورت اشكوب‌بندي شده و با استفاده از گونه‌هاي بومي سازگار به  كم آبي را با اولويت مناطق آسيب‌پذير از نظر زيست محيطي به شرح زير در جنوب و غرب كشور به‌مورد اجرا گذارد:

1ـ كمربند فضاي سبز كليه فرودگاههاي منطقه با رعايت حريم فرودگاهها.
2ـ حريم ايمني (150) متري راه‌آهن و جاده‌هاي بين شهري.
3ـ حوضه‌هاي آبخيز سده‌هاي مورد بهره‌برداري.
4ـ كمربند سبز در نوار مرزي جنوب‌غربي.
5 ـ كانونهاي بحراني فرسايش بادي.

تبصره ـ استانداران موظفند پروژه‌هاي استاني موضوع اين ماده را به عنوان پروژه‌هاي اولويت‌دار در كميته برنامه‌ريزي استان جهت تصميم‌گيري براي تامين اعتبار از محل اعتبارات طرحهاي استاني مطرح نمايند تامين اعتبار براي پروژه‌هاي ملي با رعايت قوانين مربوط و به ترتيب مقرر در ماده (17) اين آيين‌نامه در لوايح بودجه سالانه براي سير مراحل تصويب منظور خواهد شد.

ماده13ـ معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور موظف است يك رديف بودجه‌اي مستقل را در لوايح بودجه كل كشور به منظور مطالعات مرتبط با گرد و غبار در كشور و منطقه توسط پژوهشكده اقليم‌شناسي با هماهنگي سازمان حفاظت محيط‌زيست پيشنهاد نمايد.

ج ـ برنامه‌هاي بلندمدت

ماده14ـ وزارت جهاد كشاورزي مكلف است به منظور حفاظت از منابع خاك در معرض فرسايش بادي، طرح جامع مديريت و احياء مراتع استانهاي جنوب و غرب كشور را ظرف يك سال تهيه و جهت اجرا و تامين بودجه لازم در برنامه پنجم توسعه به دولت ارائه نمايد.

ماده15ـ وزارت جهاد كشاورزي مكلف است طرح جامع مقابله با شنهاي روان و فرسايش بادي در پهنه جنوب و غرب كشور را با همكاري سازمان حفاظت محيط‌زيست و با اولويت روشهاي بيولوژيكي تهيه و در طول برنامه پنجم توسعه اجرا نمايد.

ماده16ـ وزارت راه و ترابري مكلف است برنامه توسعه و تجهيز فرودگاههاي جنوب و جنوب‌غرب كشور به تجهيزات و تاسيسات ناوبري و هواشناسي پيشرفته را جهت هدايت هر چه بهتر پروازهاي مربوط در شرايط وقوع بحران گرد و غبار تهيه و اجرا نمايد.

ماده17ـ معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور مكلف است براساس گزارشهاي توجيه فني، اقتصادي و زيست‌محيطي دستگاههاي اجرايي، اعتبارات لازم براي تحقق برنامه‌هاي موضوع اين آيين‌نامه را در لايحه بودجه سنواتي دستگاههاي ذيربط پيش‌بيني نمايد.

ماده18ـ به منظور انجام بررسيهاي ابعاد برون‌مرزي اين پديده، و ايجاد زمينه همكاري منطقه‌اي تيم كارشناسي به انتخاب كارگروه موضوع ماده (1) تعيين تا با انجام اقدامات لازم توسط وزارت امور خارجه به كشورهاي منطقه اعزام شوند و راهكارهاي لازم را براي تصميم‌گيري به كارگروه ارائه نمايند.

ماده19ـ سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور به عنوان مرجع ملي كنوانسيون مقابله با بيابان‌زايي در كشور مكلف است با همكاري سازمانهاي حفاظت محيط‌زيست و هواشناسي كشور و وزارتخانه‌هاي نيرو  و امور خارجه ظرف سه ماه، پيش‌نويس طرح همكاري چند جانبه كشورهاي منطقه را با هدف پيشگيري و كنترل پديده گرد و غبار منطقه تهيه و به تأييد كارگروه موضوع ماده (1) برساند.

رييس‎جمهور ـ محمود احمدي‌نژاد